Terci-i Bend II (Müsemmen) – Şeyh Galib

Hayati İnanç 48 mısradan oluşan bu şiiri Şeyh Galib’in manifestosu, insan gazeli olarak nitelemektedir.

Ey dil ey dil niye bu rütbede pür gâmsın sennGerçi vîrâne isen genc-i mutalsamsın sennSecde-fermâ-yi melek zât-ı mükerremsin sennBildiğin gibi değil cümleden akvâmsın sennRûhsun nefha-i Cibril ile tev’emsin sennSırr-ı Hak’sın mesel-i İsi-i Meryem’sin sennnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sennMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sennnMerteben ayn-ı müsemmâdadır esmâ sanmanMerciin Hâlik-i eşyâdadır eşyâ sanmanGördüğün emr-i muhakkakları rü’yâ sanmanBaşkasın kendini sûretle heyûla sanmanKeşf ile sâbit olan mâ’niyi dâ’vâ sanmanHakkına söylenen evsâfı müdârâ sanmannHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sennMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sennnİnleyip sırrını fâşeyleme ağyâra sakınnDüşme bilmezlik ile varta-i inkâra sakınnDeğmesin âhların kâkül-i dildâra sakınnSonra Mansûr gibi çıkman olur dâra sakınnArz-ı acz etmeyesin yâreden ol yâra sakınnBulduğun cevher-i âlîleri bîçâre sakınnnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sennMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen nnSendedir mahzen-i esrâr-ı mahabbet sendenSendedir mâ’den-i envâr-ı fütüvvet sendenGizli gizli dahi vardır nice hâlet sendenMa’rifet sende hüner sende hakiykât sendenNazar etsen yer ü gök duzâh u cennet sendenArş u kürsiyy ü melek sendedir sendennHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sennMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sennnHayftır şâh iken âlemde gedâ olmayasınnKeder-âlûde-i ümmîd ü recâ olmayasınnVâdî-i ye’se düşüp hiç ü hebâ olmayasınnYanılıp rehrev-i sahrâ-yı belâ olmayasınnÂdeme muttasıl ol tâ ki cüdâ olmayasınnSecdeler eyle ki merdûd-i Hüdâ olmayasınnnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sennMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sennnMerk-i hâtif gibi bu kayd-ı sivâdan güzer etnErişen hâr u hasa âteş-i aşkı siper etnDâmenin tutmaya âsâr-ı alâyık hazer etnŞems veş hâhiş-i Munlâ ile azm-i sefer etnSâf kıl âyineni kâbil-i aks-i suver etnHele bir cem’-i havâs eyle de Gâlib nazar etnnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sennMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen
ŞEYH GALİB

Aşağıdaki kısımda ise açıklamaları ile birlikte verilmiştir. Bu kısmı şuradaki bağlantıdan aldım.

Kaynak: http://www.siirparki.com/galib4.html

1. Ey dil ey dil niye bû rütbede pür-gamsın sennGerçi vîrâne isen genc-i mutalsamsın sen nSecde-fermâ-yi melek zât-ı mükerremsin sen nBildiğin gibi değil cümleden akvamsın sen nRûhsun nefha-i Cibrîl ile tev’emsin sen nSırr-ı Hak'sın mesel-i Îsî-i Meryemsin sen.nnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen nMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.nnEy gönül, ey gönül! Neden bu makamda gam dolusun sennGerçi virane isen de tılsımlı bir definesin sen. nMeleklere secde etmeleri buyurulan saygıdeğer bir varlıksın sen. nBildiğin gibi değil, sen bütün varlıklardan daha üstünsün. nRuhsun. Cebrail’in üfürmesiyle ikizsin sen. nHak gerçeğinin sırrısın sen, Meryem oğlu İsa misali.nnHoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen. nBütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.nnn2. Merteben ayn-ı müsemmâdadır esmâ sanma nMerciin Hâlik-i eşyâdadır eşyâ sanma nGördüğün emr-i muhakkakları rü'yâ sanma nBaşkasın kendini sûretle heyûlâ sanma nKeşf ile sâbit olan ma’niyi da’vâ sanma nHakkına söylenen evsâfı müdârâ sanma.nnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen nMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.nnDerecen adlandıran katındadır,  adlarda sanma. nYerin eşyanın yaratıcısındadır, eşyada sanmanGördüğün mutlak emirleri rüya sanmanBaşkasını kendinle kıyasladığında heyûlâ sanma (gözünde büyütme)nBir kimseden gelen engeli mühim bir mesele sanmanHakkında söylenen vasıfları sana yaranmak için söylüyorlar sanma.nnHoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen. nBütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.nnn3. İnleyip sırrını fâşeyleme ağyâra sakın nDüşme bilmezlik ile varta-i inkâra sakın nDeğmesün âhların kâkül-i dil-dâra sakın nSonra Mansûr gibi çıkman olur dâra sakınnArz-i acz etmeyesin yâreden ol yâre sakın nBulduğun cevher-i âlîleri bîçâre sakın.nnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen nMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.nnAğlayıp inleyerek sırrını yabancılara açıklama sakınnCahillik edip inkar çukuruna düşme sakın.nAhların sevgilinin kahkülüne değmesin sakınnSonra Mansur gibi darağacına çıkarsın, sakınnO sevgiliye yaralarından çaresizlik içinde yakınma sakınnBulduğun yüce cevherleri (ruh) koru gözet ey biçare.nnHoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen. nBütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.nnn4. Sendedir mahzen-i esrâr-ı mahabbet sende nSendedir ma’den-i envâr-ı fütuvvet sende nGizli gizli dahi vardır niçe hâlet sende nMa’rifet sende hüner sende hakıykat sende nNazar etsen yer ü gök dûzah u cennet sende nArş u kürsî ü melek sendedir elbet sende.nnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen nMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.nnSendedir sevgi sırlarının mahzeni sendenSendedir yiğitlik nurlarının madeni sendenGizli gizli daha nice haller vardır sendenİrfan sende, ustalık sende, doğruluk sendenBir baksan, yer ve gök, cehennem ve cennet sendenYüce ve ilahi makamlar ve melekler sendedir elbet sende.nnHoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen. nBütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.nnn5. Hayfdır şâh iken âlemde gedâ olmayasın nKeder-âlûde-i ümmîd u recâ olmayasın nVâdî-i ye’se düşüp hîç ü hebâ olmayasınnYanılıp reh-rev-i sahrâ-yı belâ olmayasın nÂdeme muttasıl ol tâ ki cüdâ olmayasın nSecdeler eyle ki merdûd-ı Hüdâ olmayasın.nnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen nMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.       nnYazık olur, sultanken bu alemde dilenci olmayasınnÜmidine keder bulaşmış ve yalvaran olmayasınnKeder vadisine düşüp değersiz ve faydasız olmayasınnYanılıp bela çölünün yollarına düşmeyesinnİnsana yakın dur ki fazla uzaklara düşmeyesinnSecdeler et ki Yaradanın reddettiği olmayasın.nnHoşça bak kendine ki kainatın özüsün sen. nBütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.nnn6. Berk-i hâtıf gibi bû kayd-i sivâdan güzer etnErişen hâr u hasa âteş-i aşkı siper etnDâmenin tutmaya asâr-ı alâyık hazer etnŞemş veş hâhiş-i Munlâ ile azm-i sefer etnSâf kıl âyineni kâbil-i aks-i suver etnHele bir cem’-i havâs eyle de Galib nazar etnnHoşça bak zâtına kim zübde-i âlemsin sen nMerdüm-i dîde-i ekvân olan âdemsin sen.       nnTanrı'dan gayrı bütün varlıklardan, çakıp sönen,ngelip giden şimşek gibi geç git.nÜstüne takılan, konan çerçöpe karşı aşk ateşini siper et nGönül bağlanacak şeylerin eserleri, sakın, eteğini tutmasın; nŞems gibi, Mevlânâ'yı isteyerek yola koyul, yol almaya bak.nAynanı (gönlünü) arıt; bütün sûretler ona vursun, görünsün.nGalib, hele bir duygularını derle, topla da baknnHoşça bak kendine ki kâinatın özüsün sen. nBütün yaratıkların gözbebeği olan insansın sen.
Bugün 1, bugüne kadar toplam 2.614 kez ziyaret edildi.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir